Uwaga: aktualne inormacje na temat postępowania dowodowego znajdziecie w artykule:

Braliście kiedyś lub bierzecie udział w jakimś postępowaniu cywilnym? Czy spotkaliście się z tym, że sędzia (sąd) oddalił wasz wniosek dowodowy? Jeśli tak to czytajcie dalej.. Otóż czy wiecie, że kodeks postępowania cywilnego nie przewiduje możliwości oddalenia wniosku dowodowego? Owszem w postępowaniu karnym istnieją przesłanki oddalenia wniosku dowodowego w art. 170 Kpk. Przepisy kodeksu postępowania cywilnego nie przewidują przesłanek oddalenia wniosku dowodowego. Procedura cywilna przewiduje zamiast oddalenia wniosku dowodowego możliwość pominięcia spóźnionego dowodu. Zgłoszenie spóźnionego dowodu jest jednak dopuszczalne jeżeli:

• uprawdopodobnimy, że nie zgłoszenie dowodu we właściwym czasie było niezawinione lub
• uprawdopodobnimy, że uwzględnienie spóźnionego dowodu nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo
• wykażemy, że występują inne wyjątkowe okoliczności przemawiające za dopuszczeniem spóźnionego dowodu.

Niezależnie od powyższego sąd jest zobligowany do pominięcia dowodu, jeżeli jest on powoływany przez nas jedynie dla zwłoki lub okoliczności, które są sporne zostały już dostatecznie wyjaśnione. Co do zasady możemy aż do zamknięcia rozprawy przytaczać okoliczności faktyczne i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej. Musimy jednak pamiętać, iż na to uprawnienie procedura cywilna nakłada pewne ograniczenia. Mianowicie w toku sprawy złożenie pism przygotowawczych następuje tylko wtedy, gdy sąd tak postanowi. Sąd może wydać takie postanowienie także na posiedzeniu niejawnym. Bez wydania postanowienia możemy złożyć pismo przygotowawcze tylko wówczas gdy obejmuje ono wyłącznie wniosek o przeprowadzenie dowodu. Każde inne pismo złożone bez postanowienia Sądu to jest pismo nie zawierające wniosku dowodowego winno zostać zwrócone. Pismo zawierające wniosek dowodowy wprawdzie nie może zostać zwrócone ale może zostać pominięte. Pominięcie jak wyżej wskazałem może nastąpić jeżeli nie uprawdopodobnimy że:

1. nie zgłoszenie dowodu we właściwym czasie było niezawinione lub
2. uwzględnienie spóźnionego dowodu nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo
3. nie wykażemy, że występują inne wyjątkowe okoliczności przemawiające za dopuszczeniem spóźnionego dowodu.

Co z powyższego wynika? Ano to, iż w piśmie procesowym składanym bez postanowienia sądu w toku sprawy może być zawarty tylko wniosek dowodowy wraz z uprawdopodobnieniem jednej z okoliczności wskazanej pod lit. a. – c. W przeciwnym wypadku wniosek dowodowy zostanie pominięty.

Odpowiedź na pozew

Szczególna regulacja dotyczy odpowiedzi na pozew. I tak co do zasady odpowiedź na pozew możemy wnieść zawsze aż do pierwszej rozprawy. Jeśli pierwsza rozprawa się odbyła wówczas złożenie odpowiedzi na pozew może nastąpić tylko gdy sąd wyda takie zarządzenie. Sąd musi wyznaczyć termin wniesienia odpowiedzi na pozew nie krótszy niż 2 tygodnie. Jeżeli po pierwszej rozprawie sąd nie wyda zarządzenia zobowiązującego do złożenia odpowiedzi na pozew wówczas złożenie takowej odpowiedzi skutkować będzie jej zwrotem.

Nasza praktyka pokazuje, iż sądy nie zawsze nazbyt rygorystycznie trzymają się tych reguł. Czynią to zwykle w sytuacjach kiedy pismo procesowe nie zawierające wniosków dowodowych stanowi jakieś istotne w sprawie stanowisko lub pomocny w sprawie pogląd prawny. Co do zasady jednak winny zwrócić takie pismo. Często także sądy nie pomijają spóźnionych wniosków dowodowych jeśli przewidują, iż dowód nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu.

Jednakże pamiętajmy: sąd nie może oddalić nigdy naszego wniosku dowodowego. Jest to niedopuszczalne w procedurze cywilnej. Ustawodawca zna instytucję oddalenia wniosku dowodowego albowiem ją zastosował w procedurze karnej w art. 170 Kpk i skoro jej nie zastosował w Kpc to nie można jej tam stosować, zgodnie z zasadą: Lege non distinguente nec nostrum est distinguere.

Marcin Budziak