Pytanie o to czy można powołać się, na to, że stwierdzenie zasiedzenia przez sąd stanowiłoby nadużycie prawa?

albo

Czy uwzględnienie żądania wydania nieruchomości stanowiłoby również takie nadużycie z uwagi na zbliżający się okres zasiedzenia?

Zasiedzenie nieruchomości a zasady współżycia społecznego. Tak stawiane pytania pojawiają się w sytuacji gdy nie istnieje inny sposób obrony czy to przed zasiedzeniem czy przed przerwaniem biegu zasiedzenia tuż przed jego upływem.

Pytanie więc pojawia się z dwóch stron:

• ze strony podmiotu zasiadującego wobec, którego skierowano pozew np. o wydanie nieruchomości w krótkim okresie przed upływem terminu zasiedzenia
• ze strony właściciela, wobec którego skierowano wniosek o zasiedzenie

Zasadniczo odpowiedź tkwi w samych przepisach, z których wynika, iż zasiedzenie następuje z mocy samego prawa na skutek upływu 20 – sto lub 30 – letnich terminów posiadania samoistnego. Skoro tak to zarzut nadużycia prawa nie może znaleźć zastosowania albowiem byłoby to sprzeczne z prawem.

Utrwalone orzecznictwo Sądu Najwyższego

W tym duchu wielokrotnie wypowiadał się Sąd Najwyższy wskazując: m.in.

• Przepis art. 5 KC nie może być podstawą odmowy stwierdzenia nabycia własności przez zasiedzenie, ponieważ nabycie to następuje ex lege. Stwierdzenie przez sąd nabycia prawa własności w drodze zasiedzenia ma charakter deklaratywny, co wyklucza dopuszczalność zastosowania tego przepisu do ustalenia istnienia lub nieistnienia prawa (IV CSK 662/15)
• Ustawodawca przez ustanowienie ustawowych terminów zasiedzenia dał wyraz temu, że z punktu widzenia porządku prawnego jest obojętne, czy uprawniony wystąpi z żądaniem ochrony swego prawa w pierwszym, czy w ostatnim dniu terminu. Stosowanie art. 5 KC nie może bowiem prowadzić do uchylenia bądź zmiany obowiązujących przepisów prawa. Oznacza to, że samoistny posiadacz nieruchomości musi liczyć się z możliwością przerwania biegu zasiedzenia, a co za tym idzie z utratą możliwości nabycia prawa przez zasiedzenie (I CSK 750/15)
• Wniesienie powództwa windykacyjnego przez właściciela czy użytkownika wieczystego przerywa w zasadzie bieg zasiedzenia nieruchomości także wtedy, gdy powództwo to zostanie następnie prawomocnie oddalone. Zastrzec jedynie należy, że nie dotyczy to wypadku, gdy wytoczyła je osoba nieuprawniona. Do przerwy biegu terminu zasiedzenia nie ma zastosowania art. 5 KC (I CSK 533/13)

Nadużycie prawa podmiotowego może mieć miejsce tylko wtedy, gdy jego podmiot czyni niegodziwy użytek ze swego prawa; tymczasem zasiedzenie następuje nie w wyniku sądowej realizacji prawa, lecz ex lege z chwilą upływu terminu zasiedzenia. Wyrok ma charakter deklaratoryjny. Czyli  potwierdzający, że dany stan faktyczny doprowadził do zasiedzenia w określonym momencie, na rzecz określonego podmiotu. To zatem powoduje, że powołanie się na art. 5 Kodeksu cywilnego w sprawie o zasiedzenie jest praktycznie bezcelowe.

Więcej o nas na stronie google. Zobacz także inne nasze usługi tutaj.

r.pr. Marcin Budziak