Wprowadzenie

Zarząd sukcesyjny to kluczowa instytucja w polskim prawie, która umożliwia kontynuowanie działalności gospodarczej po śmierci przedsiębiorcy. Przepisy dotyczące zarządu sukcesyjnego regulują zasady tymczasowego zarządzania przedsiębiorstwem, co zapewnia ciągłość działalności gospodarczej aż do momentu przejęcia przedsiębiorstwa przez następcę prawnego. Dlatego w niniejszym artykule omówię przepisy prawne, orzecznictwo oraz praktyczne aspekty związane z zarządem sukcesyjnym.

Pojęcie Zarządu Sukcesyjnego

Zarząd sukcesyjny to forma tymczasowego zarządzania przedsiębiorstwem po śmierci przedsiębiorcy, którego działalność musi być wpisana do CEIDG. Jego głównym celem jest umożliwienie kontynuacji działalności gospodarczej zmarłego przedsiębiorcy aż do momentu przejęcia przedsiębiorstwa przez spadkobierców lub innych uprawnionych.

Podstawa Prawna

Podstawą prawną zarządu sukcesyjnego jest ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, która reguluje zasady tymczasowego zarządzania przedsiębiorstwem oraz kontynuowania działalności gospodarczej po śmierci przedsiębiorcy.

Powołanie Zarządcy Sukcesyjnego

Tryby Powołania

Ustawa przewiduje dwa tryby powoływania zarządcy sukcesyjnego:

1. Powołanie przez przedsiębiorcę – przedsiębiorca może wskazać zarządcę sukcesyjnego jeszcze za życia.
2. Powołanie przez uprawnione osoby po śmierci przedsiębiorcy – jeśli przedsiębiorca nie powołał zarządcy sukcesyjnego za życia, uprawnienie to przysługuje małżonkowi, spadkobiercom ustawowym lub testamentowym.

Wymogi Formalne

Aby ustanowić zarząd sukcesyjny, wymagane jest spełnienie trzech warunków:

• Powołanie zarządcy sukcesyjnego.
• Wyrażenie zgody na pełnienie tej funkcji.
• Wpis do CEIDG zarządcy sukcesyjnego.

Warto podkreślić, że bez spełnienia tych warunków powołanie zarządcy sukcesyjnego jest niemożliwe.

Status Zarządcy Sukcesyjnego

Zarządca sukcesyjny działa w imieniu własnym, na rachunek właściciela przedsiębiorstwa w spadku. Co więcej, ma prawo i obowiązek prowadzenia przedsiębiorstwa oraz reprezentowania go w postępowaniach cywilnych, administracyjnych, podatkowych i sądowoadministracyjnych.

Kompetencje Zarządcy Sukcesyjnego

Kompetencje zarządcy sukcesyjnego obejmują prowadzenie przedsiębiorstwa w spadku oraz dokonywanie czynności sądowych i pozasądowych związanych z jego prowadzeniem. Zarządca sukcesyjny może dokonywać czynności zwykłego zarządu samodzielnie. Jednakże, na czynności przekraczające zwykły zarząd wymagana jest zgoda wszystkich właścicieli przedsiębiorstwa w spadku.

Umowa z Zarządcą Sukcesyjnym

Treść Umowy

Ustawa nie reguluje szczegółowo umowy o zarząd sukcesyjny. Dlatego stosuje się do niej przepisy Kodeksu cywilnego o zleceniu. Strony mogą dowolnie kształtować treść umowy, pod warunkiem że nie wychodzą poza kompetencje zarządcy sukcesyjnego określone ustawowo.

Wynagrodzenie

Zarządca sukcesyjny ma prawo do wynagrodzenia za swoje usługi, chyba że umówił się inaczej. Wynagrodzenie ustala się zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego o zleceniu. Warto zauważyć, że możliwe jest pełnienie funkcji zarządcy sukcesyjnego bez wynagrodzenia, zwłaszcza w sytuacji, gdy zarządcą jest spadkobierca.

Wygaśnięcie Zarządu Sukcesyjnego

Zarząd sukcesyjny jest instytucją tymczasową, której celem jest zachowanie ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstwa do momentu uregulowania spraw spadkowych. Zazwyczaj trwa do dwóch lat od śmierci przedsiębiorcy, choć może być przedłużony przez sąd na okres nie dłuższy niż pięć lat.

Przegląd Orzecznictwa

Wyrok NSA z 23 listopada 2021 r. (II GSK 1749/21)

W wyroku tym NSA stwierdził, że zarządca sukcesyjny uzyskuje status przedsiębiorcy z chwilą powołania, wpisania do CEIDG oraz rozpoczęcia wykonywania obowiązków zarządcy sukcesyjnego. Oznacza to, że zarządca sukcesyjny kontynuuje działalność gospodarczą po śmierci przedsiębiorcy, wykorzystując przedsiębiorstwo w spadku.

Wyrok WSA w Gliwicach z 2 marca 2021 r. (III SA/Gl 627/20)

WSA w Gliwicach uznał, że zarządca sukcesyjny, prowadząc przedsiębiorstwo w spadku, wykonuje prawa i obowiązki zmarłego przedsiębiorcy. Co istotne, ma prawo do wynagrodzenia za swoje czynności. Warto zaznaczyć, że zarządca sukcesyjny nie jest osobą gotową do podjęcia zatrudnienia w rozumieniu przepisów o bezrobociu.

Podsumowanie

Zarząd sukcesyjny to ważne narzędzie w planowaniu sukcesji przedsiębiorstw. Przede wszystkim, przepisy dotyczące zarządu sukcesyjnego umożliwiają tymczasowe zarządzanie przedsiębiorstwem po śmierci przedsiębiorcy. Ponadto, zapewniają ciągłość działalności gospodarczej i ochronę interesów spadkobierców oraz pracowników. Dzięki temu, zarząd sukcesyjny pozwala na płynne przejęcie przedsiębiorstwa przez następców prawnych i minimalizuje ryzyko związane z przerwą w działalności firmy.

Więcej w kwestiach spadkowych wyjaśni Państwu: Sprawy spadkowe adwokat Warszawa w naszej kancelarii. Aby umówić się na poradę, proszę dzwonić pod numer: 693 – 445 – 280.