wykaz inwentarza

Wykaz inwentarza

Wykaz inwentarza a odpowiedzialność za długi spadkowe.

Czym jest wykaz inwentarza?

Wykaz to prywatny dokument służący ustaleniu wartości masy spadkowej na potrzeby realizacji ograniczonej odpowiedzialności za długi spadkowe (odpowiedzialności z dobrodziejstwem inwentarza).

Do dnia 18.10.2015 roku stan majątku spadkowego ustalany był tylko odpłatnie głównie przez komornika (w postaci spisu inwentarza). Spis inwentarza ustalany przez komornika narażał spadkobierców na znaczne koszty związane z wyceną aktywów spadkowych z udziałem biegłych. Aby obniżyć te koszty ustawodawca wprowadził nową  instytucję w postaci wykazu inwentarza, pozostawiając nadal instytucję spisu inwentarza.

Wykaz ma charakter dokumentu prywatnego natomiast spis inwentarza ma charakter dokumentu urzędowego.

Wykaz może zostać sporządzony tylko w odniesieniu do spadków otwartych dnia 18.10.2015 i później. Do spadków otwartych przed 18.10.2015 r. stosuje się wyłącznie spis inwentarza.

Jaka jest różnica pomiędzy wykazem inwentarza a spisem inwentarza?

Różnica ta sprowadza do sposobu spłaty długów spadkowych. I tak. Spadkobierca, który złożył wykaz spłaca długi spadkowe zgodnie ze złożonym wykazem. Jednakże nie może on  zasłaniać się brakiem znajomości wykazu złożonego przez innego spadkobiercę, zapisobiercę windykacyjnego lub wykonawcę testamentu.

Natomiast od chwili sporządzenia spisu inwentarza spadkobierca spłaca długi spadkowe zgodnie ze sporządzonym spisem. Jak więc widać dokonanie spisu inwentarza eliminuje spłatę długów spadków w oparciu o wykaz.

Jak sporządzić wykaz inwentarza?

Wykaz można sporządzić tylko na specjalnym formularzu. Wzór tego formularza określa rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia wzoru wykazu inwentarza oraz sposobu udostępniania druków tego wzoru z dnia 22 września 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1537). Wzory te są publikowane i udostępniane nieodpłatnie na stronach ministerstwa sprawiedliwości, stronach www. sądów rejonowych i okręgowych oraz fizycznie w budynkach tych sądów.

Kto i gdzie może złożyć wykaz inwentarza?

Wykaz może złożyć:

  1. spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza,
  2. zapisobierca windykacyjny lub
  3. wykonawca testamentu

Wykaz należy złożyć  w sądzie albo przed notariuszem. Notariusz sporządza na tą okoliczność protokół.

Wykaz może zostać złożony wspólnie przez więcej niż jednego spadkobiercę, zapisobiercę windykacyjnego lub wykonawcę testamentu.

Co powinno znaleźć się wykazie inwentarza?

W wykazie inwentarza ujawnia się :

  • przedmioty należące do spadku oraz przedmioty zapisów windykacyjnych, z podaniem ich wartości według stanu i cen z chwili otwarcia spadku,
  • długi spadkowe i ich wysokość według stanu z chwili otwarcia spadku.

Co należy zrobić w przypadku pominięcia przedmiotów należących do spadku lub długów spadkowych w złożonym wykazie?

W razie ujawnienia po złożeniu wykazu przedmiotów należących do spadku, przedmiotów zapisów windykacyjnych lub długów spadkowych pominiętych w wykazie składający wykaz uzupełnia go. Do uzupełnienia wykazu stosuje się przepisy dotyczące składania wykazu inwentarza.

Jakie są konsekwencje złożenia wykazu inwentarza?

W razie złożenia wykazu inwentarza lub sporządzenia spisu inwentarza, spadkobierca powinien dążyć do zaspokojenia zarówno wierzycieli, których prawa znajdują odzwierciedlenie w wykazie czy spisie inwentarza, jak i wierzycieli, o uprawnieniach których dowiedział się z innych źródeł.

Jeżeli spadkobierca przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza i  spłacał długi ujawnione w wykazie lub spisie inwentarza oraz zobowiązania znane mu z innych źródeł a spłaty te wyczerpały wartość stanu czynnego spadku, to w pozostałym zakresie nie ponosi odpowiedzialności względem wierzycieli, o których nie wiedział i nie mógł się dowiedzieć przy dołożeniu należytej staranności.

Spadkobierca, który wiedział lub przy dołożeniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o istnieniu innych długów spadkowych niż te które spłacał ponosi odpowiedzialność za te długi ponad wartość spadku, jednakże tylko do takiej wysokości, w jakiej byłby obowiązany je zaspokoić, gdyby spłacał należycie wszystkie długi spadkowe. Nie dotyczy to spadkobiercy niemającego pełnej zdolności do czynności prawnych oraz spadkobiercy, co do którego istnieje podstawa do jego ubezwłasnowolnienia. Spadkobiercy który nie złożył wykazu lub złożył go nierzetelnym można postawić  zarzut braku należytej staranności w poszukiwaniu wierzycieli. W konsekwencji taki spadkobierca naraża się na odpowiedzialność za długi spadkowe ponad wartość spadku. Więcej dowiesz się w artykule: Spłata wierzycieli spadkowych.

W jaki sposób zaspokoić kilku różnych wierzycieli?

Prawo spadkowe nie zawiera reguł określających kolejność w jakiej należy zaspokoić wierzycieli. Nie oznacza to jednakże zupełnej dowolności spadkobiercy w tym zakresie. Obowiązek bowiem uwzględniania przez spadkobiercę interesów wszystkich wierzycieli wyłącza możliwość zaspokajania poszczególnych wierzycieli według kolejności ich zgłaszania się. Specjaliści od prawa spadkowego przyjmują, iż wierzyciele winni być zaspokajani w proporcji do przysługujących im wierzytelności jeśli wartość aktywów spadku nie pozwala na zaspokojenie ich wierzytelności w całości. Więcej informacji na temat sposobu spłaty wierzycieli spadkowych znajdziesz w artykule pt. Spłata wierzycieli spadkowych.

Więcej na naszej stronie na facebooku. Odwiedź także naszą stronę biznesową google tutaj. Zerknij na naszego Pinteresta.

Marcin Budziak, radca prawny.

 

Scroll to Top