Zachowek - praktyczne wyjaśnienia, adwokat Warszawa, Kancelaria Praga

Jak nie zapłacić zachowku?

Czy można uniknąć zapłaty zachowku w ogóle? Czy można ograniczyć jego wysokość?

Zastanawiasz się nad uniknięciem zapłaty zachowku? Odpowiedzi jest kilka.

Możesz ograniczyć lub wyłączyć osobę najbliższą, którą zamierzasz uczynić spadkobiercą od obowiązku zapłaty zachowku. Jak? Poniżej przedstawiam sposoby na to.

Instrumenty spadkodawcy

  1. Umowa dożywocia. Zawierasz z osobą przyszłego spadkobiercy umowę dożywocia. Umowa dożywocia przenosi na osobę zobowiązaną nieruchomość w zamian za sprawowanie opieki, zapewnienie mieszkania, jedzenia lub renty do końca twojego życia. Umowa ma charakter odpłatny i jako taka nie jest traktowana jak darowizna. Zatem nieruchomość objęta umową dożywocia nie podlega zaliczeniu na schedę spadkową.
  2. Wydziedziczenie. To najbardziej popularny instrument prowadzący do uwolnienia spadkobiercy z obowiązku zapłaty zachowku. Możesz wydziedziczyć potencjalnych spadkobierców, którym przysługiwać będzie zachowek. Musisz jednak pamiętać aby mieć ku temu solidne podstawy. Te podstawy musisz wyraźnie wskazać w testamencie. Można wydziedziczyć nieskutecznie. Można podważać wydziedziczenie.
  3. Zrzeczenie się zachowku. Istnieje możliwość umówienia się z przyszłym spadkobiercą, któremu może przysługiwać roszczenie o zachowek, że nie będzie miał tego prawa. W tym celu musisz zawrzeć umowę, w której ten zrzeknie się prawa do zachowku. Szerzej o zrzeczeniu się zachowku w artykule Zrzeczenie się zachowku.
  4. Zrzeczenie się dziedziczenia. Umową o zrzeczenie się dziedziczenia można wyłączyć określonych spadkobierców ustawowych od spadkobrania. Trzeba jednak dobrze skonstruować umowę aby przypadkiem nie doprowadzić do pozbawienia statusu spadkobiercy zstępnych, których nie chcielibyśmy pozbawić spadku.

Jak nie zapłacić zachowku w inny sposób? Jakie instrumenty posiada osoba zobowiązana do zapłaty zachowku jeśli powyższe sposoby nie zostały lub nie mogły zostać zastosowane przez spadkodawcę?

Instrumenty zobowiązanego

  1. Stwierdzenie niegodności dziedziczenia. Jeśli w toku procesu sądowego udowodnisz, że spadkobierca ustawowy jest niegodny dziedziczenia pozbawisz go prawa do zachowku. Więcej o niegodności dziedziczenia w moim artykule tutaj.
  2. Przedawnienie. Roszczenie o zachowek przedawnia się po upływie 5 lat od ogłoszenia testamentu lub otwarcia spadku w zależności od sytuacji. Jeśli wniesienie pozwu o zachowek nastąpiło po tym terminie możesz podnieść skutecznie zarzut przedawnienia roszczenia.
  3. Darowizny nie doliczane do spadku. Jak wiecie przy obliczaniu należnego zachowku nie dolicza się do spadku niektórych darowizn. Nie dolicza się darowizn uczynionych na więcej niż 10 lat przed otwarciem spadku. Pamiętać jednak należy, że dotyczy to tylko darowizn, które dokonane były na rzecz osób obcych, nie będących ani spadkobiercami, ani uprawnionymi do zachowku. Przy obliczaniu zachowku należnego zstępnemu nie dolicza się do spadku darowizn uczynionych przez spadkodawcę w czasie, kiedy nie miał zstępnych. Przy obliczaniu zachowku należnego małżonkowi nie dolicza się do spadku darowizn, które spadkodawca uczynił przed zawarciem z nim małżeństwa. Więcej o darowiznach przy zachowku znajdziecie w artykule zachowek a darowizna spadkodawcy.

Jeśli powyższe sposoby wyłączenia czy ograniczenia zachowku zawiodą co możemy jeszcze zrobić? Gdzie poszukiwać możliwości obniżenia zachowku? Oto przykładowe odpowiedzi jak nie zapłacić zachowku w całości lub części.

Inne instrumenty zobowiązanego

  1. Nadużycie prawa – zasady współżycia społecznego. Możemy żądać zmniejszenia zachowku z uwagi na zasady współżycia społecznego. Oczywiście przyczyn żądania zmniejszenia zachowku z uwagi na zasady współżycia społecznego jest wiele. Opisze je w osobnym artykule. Muszą być naprawdę ważne powody.
  2. Zaliczenie zapisów windykacyjnych i darowizn na zachowek. Możemy powoływać się na to, że uprawniony do zachowku otrzymał zapis windykacyjny lub darowiznę i w związku z tym zachowek mu nie przysługuje albo przysługuje w zmniejszonej wysokości.
  3. Koszty wychowania oraz wykształcenia ogólnego i zawodowego uprawnionego do zachowku. Jest to sposób raczej rzadko wykorzystywany. Możemy z niego skorzystać wykazując, iż koszty wychowania oraz wykształcenia przekraczają przeciętną miarę przyjętą w danym środowisku. Wówczas o to przekroczenie możemy domagać się zmniejszenia zachowku.
  4. Wykazywanie wartości substratu majątku na poziomie niższym niż wykazuje to uprawniony. To uprawnienie stricte procesowe. Polega na umiejętnym podważaniu wartości spadku stanowiącego podstawę do obliczenia należnego zachowku. Może mieć różną postać w zależności od tego co wchodzi w skład spadku.
  5. Uprawnienie zobowiązanego do zachowku. Jeśli jesteśmy uprawnieni do zachowku sami to możemy powoływać się na tą okoliczność. Wówczas podnosimy, że nam samym przysługuje zachowek i w związku z tym żądać oddalenia pozwu w całości lub części z uwagi na własne uprawnienie do zachowku.
  6. Osoba obdarowana zobowiązana do zapłaty zachowku. Jeżeli jesteśmy osobą obdarowaną, u której uprawniony poszukuje zaspokojenia zachowku możemy się bronić na kilka sposobów. Możemy wykazywać, że:
  • nie jesteśmy już wzbogaceni przez darowiznę
  • istniejący spadkobiercy są w stanie zaspokoić uprawnionego
  • istniejący zapisobiorcy windykacyjni są w stanie zaspokoić uprawnionego
  • nasza odpowiedzialność jest ograniczona do wysokości zachowku jaki nam samym przysługuje

Podsumowanie

Powyższe przykłady to najbardziej typowe instrumenty unicestwiające obowiązek zapłaty zachowku lub wpływające na zmniejszenie jego wysokości.

W razie problemów z zapłatą zachowku zapraszamy do współpracy z naszą kancelarią. W naszej kancelarii zajmujemy się zarówno dochodzeniem zachowku jak i obroną przed jego zapłatą.

Zapraszamy do czytania naszych artykułów o sprawach spadkowych na tutaj. Zobacz nasz profil na facebooku.

Autor: radca prawny – Marcin Budziak

 

Scroll to Top