ochrona dziedziczenia

1. Na czym polega roszczenie o ochronę dziedziczenia ?

Roszczenie o ochronę dziedziczenia ma na celu ochronę spadkobiercy w sytuacji, w której osoba trzecia włada spadkiem lub poszczególnymi przedmiotami do niego należącymi jako spadkobierca, lecz spadkobiercą nie jest. Poprzez wytoczenie roszczenia rzekomy spadkobierca jest zobowiązany do wydania spadku lub tych przedmiotów. Roszczenie takie będzie uzasadnione w szczególności wtedy, gdy spadkiem włada osoba, która albo w ogóle nie uzyskała stwierdzenia nabycia spadku, albo wprawdzie była wymieniona w takim postanowieniu, lecz sąd je uchylił (Wyrok SA w Białymstoku z 6.05.2016 r., I ACa 28/16, LEX nr 2057781).

2. Kto może wystąpić z roszczeniem ?

Z roszczeniem z art. 1029 KC może wystąpić rzeczywisty spadkobierca. Natomiast przeciwko rzekomemu spadkobiercy może wystąpić także kilku lub wszyscy spadkobiercy jednocześnie.

Przesłankami, które umożliwiają wystąpienie z takim roszczeniem są :

  • tytuł spadkobiercy;
  • pozbawienie spadkobiercy władania spadkiem lub poszczególnymi przedmiotami do niego należącymi;
  • pozostawanie tych przedmiotów we władaniu spadkodawcy – Spadkobierca dochodzący wydania spadku powinien udowodnić, że przedmioty objęte jego roszczeniem znajdowały się we władaniu spadkodawcy  (Uchwała SN(7z) z 20.04.1964 r., III CO 63/63, OSNC 1965, nr 12, poz. 200).

Nie jest wymagane udowodnienie, iż spadkodawcy przysługiwał tytuł prawny do poszczególnych przedmiotów. Spadkobierca nie ma obowiązku wykazania, pod jakim tytułem spadkodawca władał tymi przedmiotami, a więc czy tytułem tym było prawo własności, prawo użytkowania, prawo dzierżawy, czy po prostu było to tylko posiadanie oderwane od prawa ( Uchwała SN(7z) z 20.04.1964 r., III CO 63/63, OSNC 1965, nr 12, poz. 200).

Warto wspomnieć, że przedmiotowe roszczenie ma dziedziczny charakter, a co za tym idzie może z nim wystąpić spadkobierca spadkobiercy rzeczywistego. Ponadto możliwość taką mają także np.:

  • osoba, która nabyła spadek na podstawie umowy zbycia spadku
  • wierzyciel, który spadek lub udział spadkowy wziął w zastaw
  • wykonawca testamentu
  • kurator spadku nieobjętego

3. Kto może być adresatem roszczenia ?

Roszczenie  o ochronę dziedziczenia kieruje się przeciwko osobie, która włada spadkiem lub poszczególnymi przedmiotami do niego należącymi jako rzekomy spadkobierca. Osoba taka musi być przekonana o swoim tytule do spadkobrania i z niego wywodzić swoje uprawnienie do przedmiotowego władania. Proszę pamiętać, iż w sytuacji w której osoba władająca spadkiem opiera swoje uprawnienie na innej niż spadkobranie podstawie (np. darowizna, zasiedzenie) nie ma zastosowania roszczenie z art. 1029 KC.

Przykładowo za rzekomego spadkobiercę można uznać:

  • osobę niezdolną do dziedziczenia
  • spadkobiercę uznanego prawomocnym orzeczeniem sądu za niegodnego lub małżonka spadkodawcy wyłączonego od dziedziczenia na podstawie art. 940 KC
  • przysposobionego, w stosunku do którego jeszcze za życia przysposabiającego wszczęto postępowanie o rozwiązanie stosunku przysposobienia, jeśli po wydaniu stosownego orzeczenia dalej władają spadkiem

4. Przedawnienie roszczenia

Roszczenie o wydanie spadku lub przedmiotów, należących do spadku przedawnia się z upływem 6 lat – zgodnie z zasadami ogólnymi. Termin ten liczy się od chwili, w której spadkobierca został pozbawiony władania. W przypadku braku wcześniejszego władania od chwili otwarcia spadku. Więcej o terminach przedawnienia piszemy w artykule pt. Nowe terminy przedawnienia – 6 lat.

5. Rozliczenia między rzeczywistym spadkobiercą a rzekomym spadkobiercą

W sytuacji, w której rzekomy spadkobierca włada spadkiem lub przedmiotami do niego należącymi może wystąpić konieczność dokonania rozliczeń. Z tego tytułu służą temu  tzw. roszczenia uzupełniające z art. 1029 §2 KC. Stosuje się do nich odpowiednio przepisy o roszczeniach między właścicielem a samoistnym posiadaczem rzeczy ( art. 224, 225 i 229 KC ).

Do roszczeń takich można zaliczyć  :

  • roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, należących do spadku
  • roszczenie o zwrot pobranych pożytków lub zapłaty ich równowartości oraz
  • roszczenie o naprawienie szkody na skutek zużycia, pogorszenia stanu rzeczy, należących do spadku

6. Roszczenie z art. 1029 KC a roszczenie windykacyjne ?

Spadkobierca, który żąda wydania poszczególnych przedmiotów, należących do spadku ma możliwość wystąpienia albo z roszczeniem z art. 1029 KC albo z roszczeniem windykacyjnym.

Zgodnie z art. 222 § 1 Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Natomiast decyzję o wyborze drogi dochodzenia swoich roszczeń podejmuję spadkobierca, który może rozważyć, która z nich będzie łatwiejsza np. pod względem dowodowym.

Więcej na naszej stronie na facebooku. Odwiedź naszą stronę biznesową google tutaj. Zerknij na naszego Pinteresta

Autor: Cyntia Mizak

Leave a Comment

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Scroll to Top
zadzwoń