Przedawnienie roszczeń 2019: Kancelaria-Praga.pl

Przedawnienie

Przedawnienie jest znane każdemu – choćby intuicyjnie wiemy, jakie jest jego znaczenie i z czym się wiąże – dla dłużnika to swego rodzaju wybawienie, legalna możliwość uchylenia się od zapłaty długu wraz z upływem określonego terminu. Z punktu widzenia wierzyciela, przedawnienie kojarzy się z zagrożeniem, ze świadomością ryzyka całkowitego zamknięcia drogi do skutecznego domagania się zapłaty, bądź zasądzenia roszczenia przed sądem. Dla wierzyciela przedawnienie jest bezwzględne – nie ma dla niego wyjątku. Spóźnienie się choćby o jeden dzień ze złożeniem pozwu – w zasadzie wiąże się z przegraniem procesu w sytuacji podniesienia przez dłużnika zarzutu przedawnienia.

Dłużnika, jak i wierzyciela w każdym przypadku interesuje długość terminu przedawnienia – ponieważ w zależności od roszczenia termin ten może być różny. Co do zasady rozróżnia się dwa terminy przedawnienia – termin (dotychczas) 10-letni dla większości roszczeń oraz 3 – letni dla roszczeń okresowych oraz związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Termin przedawnienia liczy się od następnego po dniu zapłaty (wymagalności roszczenia), czyli jeśli faktura miała być zapłacona 1 maja to początek biegu przedawnienia liczy się od 2 maja.

Zmiany z dniem 9 lipca 2018 r.

Z dniem 9 lipca 2018 r. weszła w życie nowelizacja kodeksu cywilnego, przewidująca następujące zmiany:

  1. Skrócenie bazowego terminu przedawnienia z 10 lat do 6 lat;
  2. Przedawnienie upływać będzie z ostatnim dniem roku kalendarzowego, w którym mija okres przedawnienia (nie dotyczy roszczeń krótszych od 2 lat);
  3. Sąd bada upływ terminu przedawnienia z urzędu w sporach przeciwko konsumentom;
  4. Wierzyciel musi w pozwie wskazać datę wymagalności dochodzonego przez siebie roszczenia;
  5. Istnieje możliwość nie uwzględnienia terminu przedawnienia podniesionego przeciwko konsumentowi ze względu na zasady słuszności.

Przyczyna skrócenia terminu przedawnienia z 10 do 6 lat, wynikała z potrzeby ochrony interesów – co by nie mówić – dłużników. Z założenia przedawnienie jest bowiem zarzutem służącym do obrony w sytuacji gdy skierowane przeciwko nam roszczenie jest zasadne. Oczywiście zarzut przedawnienia może być również wykorzystywany pomocniczo – również co do roszczeń wątpliwych, częściowo zasadnych – w każdym jednak wypadku całkowicie zamyka temat danego sporu.

Krótszy termin do dochodzenia roszczeń zgodnie z założeniami nowelizacji, wynika z potrzeby dyscyplinowania wierzycieli – masz roszczenie – nie czekaj, wzywaj do zapłaty, składaj pozew – dochodź swoich praw. Rynek pokazał bowiem w ostatnich czasach jak popularny stał się obrót wierzytelnościami oraz spekulacjami z nimi związanymi. Wierzyciel (lub nabywca wierzytelności) długo nie ujawniał się ze swoim roszczeniem, czekał aż narosną odsetki za opóźnienie i składał pozew tuż przed upływem terminu przedawnienia. W międzyczasie dłużnik mógł np. zmienić adres zamieszkania i o całym (często już zakończonym bez jego udziału) procesie dowiadywał z zajęcia egzekucyjnego na swoim koncie. Co więcej, sama wierzytelność mogła być przedmiotem obrotu pomiędzy wieloma firmami windykacyjnymi i funduszami sekurytyzacyjnymi, zaś przedawnienie wierzytelności nie zniechęcało tych podmiotów do dochodzenia roszczeń przed sądem. Firmy skupujące takie „dojrzewające” wierzytelności wobec natłoku spraw nie nadążały ze składaniem pozwów w terminie lub celowo tanio skupowały przedawnione roszczenia licząc właśnie na brak udziału dłużnika w procesie oraz szybką egzekucję. Brak udziału dłużników w procesach sądowych czy choćby ich bierność i brak wiedzy co do konieczności podniesienia zarzutu przedawnienia, powodowały egzekwowanie roszczeń już niewymagalnych, bo właśnie przedawnionych. To właśnie skłoniło ustawodawcę do wyręczenia poniekąd dłużników – konsumentów i nakazanie Sądom badania terminów przedawnienia z urzędu we wszystkich sporach przeciwko konsumentom, tak by oddalać pozwy o roszczenia przedawnione.

Przedsiębiorcy w dalszym ciągu muszą wykazywać się przynajmniej podstawową znajomością prawa i przede wszystkim czynnie uczestniczyć w procesach ich dotyczących by uniknąć negatywnych skutków niepodniesionego zarzutu przedawniania.

Nieuwzględnienie upływu terminu przedawnienia

W wyjątkowych przypadkach Sąd może, po rozważeniu interesów stron, nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi długość terminu przedawnienia. Uznaniową decyzję w tym zakresie uzależni od takich okoliczności jak:

  • długości okresu od upływu terminu przedawnienia do chwili dochodzenia roszczenia;
  • charakteru okoliczności, które spowodowały niedochodzenie roszczenia przez uprawnionego,
  • wpływu zachowania zobowiązanego na opóźnienie uprawnionego w dochodzeniu roszczenia

Według jakich zasad ustala się nowe terminy przedawnienia?

Co do zasady do wszystkich roszczeń nieprzedawnionych na dzień 9 lipca 2018r. stosuje się nowy 6 – letni termin przedawnienia licząc za jego początek dzień wejścia w życie ustawy czyli 9 lipca 2018r.  Od tej ogólnej zasady przewidziany został wyjątek  tzn. krótszy termin ma pierwszeństwo (z wyjątkiem roszczeń przedsiębiorcy przeciwko konsumentowi). W przypadku gdy bieg dawnego terminu przedawnienia (10-letniego) był już na tyle zaawansowany, że  termin ten upływa wcześniej niż po 6 latach od wejścia w życie nowelizacji, to przedawnienie następuje w tym dotychczasowym, wcześniejszym 10 letnim terminie. 

Przykłady

I tak, np. jeśli roszczenie wymagalne było dnia 9 marca 2017r. (termin przedawnienia liczymy od 10 marca 2017r.) – wg starych zasad przedawniłoby się 10 marca 2027r. a wg nowych zasad 31 grudnia 2023r. to zastosujemy nowy termin przedawnienia.

Ale już jeśli roszczenie stało się wymagalne 30 kwietnia 2009r. (termin przedawnienia liczymy od 1 maja 2009r.) – wg starych zasad przedawniłoby się 1 maja 2019r. a wg nowych zasad 31 grudnia 2024r. – zastosujemy w niniejszym przypadku dotychczasowy termin 10-letni.

Podsumowanie

Nowe terminy przedawnienia są istotnie krótsze, bo z 10 do 6 lat. Jednocześnie wszystkie terminy przedawnienia powyżej 2 lat – w stosunku do których stosować się będzie nowe terminy przedawniania, upływać będą w ostatnim dniu roku kalendarzowego, co w wielu przypadkach może dać kilkumiesięczną przewagę czasową.

Nowelizacja niewątpliwie uprzywilejowuje konsumentów – w roszczeniach wobec nich roszczenia pozostają z dłuższymi terminami przedawnienia, dodatkowo Sąd badać będzie z urzędu upływ tego terminu, a w przypadku roszczeń dochodzonych przez samych konsumentów w wyjątkowych przypadkach terminy te będą mogłyby być nawet  wydłużane.

Warto pamiętać, że zmianie nie ulegną terminy przedawnienia tzw. szczególne, jak w przypadku roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym (10 lat), czy roszczeń o naprawienie szkody wynikłej z występku czy zbrodni (20 lat). Inne terminy przedawnienia pojawiają się w art. 229 § 1, art. 243, 263, 322, 390 § 3, art. 442(1), 449(8), 541, 554, 624, 646, 677, 719, 722, 731, 751, 778, 792, 793, 803, 804, 819, 848, 851, 859(9), 921(2) § 3, art. 981, 1007.

Zobacz także nasz profil na facebooku.

autor: adwokat Monika Krajewska – Budziak

Leave a Comment

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Scroll to Top
zadzwoń